Sanayi kuruluşlarının ülkemizin belkemiği haline geldiği günümüzde Mustafakemalpaşa OSB'nin yeterince gelişemediğini görüyoruz. Siz OSB'nin kuruluş döneminde aktif olarak yönetiminde yer aldınız. Bize öncelikle kendinizden bahseder misiniz?
Ben OSB'nin kuruluşunda yer almadım. 1999 yılında Belediye Başkanı seçildim. OSB de bulunan % 10 oranındaki Belediye hisselerini temsilen OSB yönetim kurulunda yer aldım. 1999-2009 yılları arasında görev yaptım.
Mustafakemalpaşa'da OSB'nin kuruluşundan itibaren bir çok sorun yaşadığını biliyoruz. OSB'nin kuruluş, gelişme süreci ve şu andaki durumu hakkında bilgi verir misiniz? (rakamsal veriler, kaç işletme faal, iş hacmi, istihdam, ihracat, ulaşım ağı, altaypı v.b ... varsa alalım)
Bizler her ne kadar yönetim kurulu üyesi olarak görev yapıyorsak ta , bizim üyeliğimiz temsili idi. Haftada bir gün 2-3 saat (bazen ayda bir) orada bulunmakla süreçte çok fazla etkimiz yoktu. Asıl işi götüren, sırtlayan ve emek harcayan OSB 'nin başkanı olarak görev yapmış arkadaşlarımızdı. Elimde rakamlar yok. Fakat aklımda kaldığı kadarıyla bazı şeyleri söyleyebilirim. Göreve başladığımda OSB de mevcut 65 parselin tümü satılmıştı. Faal olarak 1 fabrika vardı. Görevden ayrıldığımda yanlış hatırlamıyorsam 5 fabrika faaliyet gösteriyordu.
Mustafakemalpaşa OSB'nin kuruluşunda ve sonrasında çözüm bekleyen ortak sorunlar hakkında neler söylemek istersiniz?
Bu konuda söylenecek çok şey var. O dönemdeki yetkili abilerimiz çok uğraşmışlar ve sonuçta OSB yi ilçemize kazandırmışlardır. Fakat yeterince tartışılmadan, konuşulmadan bir an önce yapabilmein telaşıyla bazı şeylerin yanlış başladığı ve yanlış gittiği kanaatindeyim.
Birincisi OSB nin nitelik tercihi konusudur.
Mustafakemalpaşa bir Tarım Kentidir. Coğrafyamızın özelliğidir. Verimli bir ovamız vardır. Çok spesifik ürünler hariç her türlü ürünün yetiştirilebildiği topraklarımız vardır. Elimizdeki Tarımı Sanayileştirmek yerine Tarıma dayalı olmayan, şehrimize yabancı bir sanayi sektörünü tercih etmişiz. Bence ilk hatamız budur.
İkinci olarak parselasyon tercihi.
OSB 'de parselasyon yapılırken o zamana göre büyük sayılabilecek ama bugün için büyük yatırımları karşılamayacak büyüklükte parseller oluşturulmuştur. OSB değil Küçük Sanayi sitesi'nin az büyüğünü tasarlamışız. Bu nedenle büyük yatırımcılara hazır yer sağlamakta yetersiz kaldık.
Üçüncü olarak organizasyon
OSB olarak engebeli bir yer seçmişiz. (Bazılarının aksine ben seçilen yerin çok doğru olduğunu düşünüyorum. Tarım dışı bir alanın seçilmesi akılcı bir seçimdir.) Bu engebeli yer baştan iyi bir organizasyonla , (o zamanki mevcut 7 belediyenin işbirliği ile 6 ayda dümdüz edilebilirdi) yatırımcılar için cazip hale getirilebilirdi.
Tabi bunlar benim düşüncelerim. İşin içinde olan arkadaşlarımızın daha farklı yaşadığı sorunlar, bizim bilmediğimiz engeller de olabilir.
Mustafakemalpaşa OSB'ye yatırımcı niçin talep/ilgi göstermiyor?
Özel sektörün yatırım mantığı farklıdır. Kazanç en önemli faktördür. Kazanç olmayan yere özel sektör yatırım yapmaz. Sektörüne göre, hammadelere uzaklığı, iş gücü kaynakları, ürün dağıtım kanalları ile ilişkisi , devlet teşvikleri v.b bir çok faktör burada rol oynar. Bu yüzden “şudur budur” deme şansım yok.
Mustafakemalpaşa OSB'de yer alan yatırımcıların tercih etme sebebi nedir? “Sanayinin gelişimi ve yeni yatırım” için cazip görüyor musunuz?
Bu sorunun cevabını en doğru olarak orada yatırım yapmış firma sahipleri verebilir. Ama ben bir ipucu olabilir düşüncesiyle şunu söylemek isterim. Kuruluşundan bu yana parsellerin sahiplik istatistiğini çıkarırsanız, (yani parseller şimdiye kadar ne kadar el değiştirmiş) sanırım bu konuda bir fikir sahibi olunabilir.
Mustafakemalpaşa OSB'nin brüt alanı 220.000 hektar olmasına rağmen doluluk oranı çok az. Mustafakemalpaşa OSB'nin etkinliğini arttırabilmek ve yüksek kapasite ile çalışmasını sağlamak için yapılması gerekenler nelerdir?
Devlet arazi yağmasının önüne geçebilmek, çevreye olan zararları en aza indirebilmek , hizmet maliyetlerini düşürebilmek amacıyla çok doğru bir şekilde OSB ler kurmuştur. Fakat aynı devlet OSB boş dururken, etrafına fabrika ruhsatları vermiştir. Bu OSB lerin devlet eliyle baltalanmasıdır. Bakın bizim OSB de fabrikalar yokken Karacabey yolu fabrika dolmuştur. Bu durum şimdi nisbeten düzeltilmeye çalışılmaktadır. Ama tavşan bayırı aşmış, Mustafakemalpaşa OSB'si zamanında güdük bırakılmıştır.
OSB'deki kapasite düşüklüğünü hangi faktörlere bağlıyorsunuz?
Fabrikaların içindeki üretim kapasitelerinden söz ediyorsanız , benim bunu bilmeme imkan yok. Ama OSB nin doluluk oranıysa bir önceki soruda kendimce açıklamaya çalıştım.
Mustafakemalpaşa OSB altyapısını ve arazi yapısını nasıl değerlendiriyorsunuz?
Arazi yapısı hakkındaki düşüncelerimi daha önce söyledim. Bu engebeli durum, yatırımcı için ekstra maliyet getiren bu sorun çözülebilirdi.
Altyapıya gelince, bu konuda bizden önceki arkadaşlar ve bizden sonrakiler de çok önemli çalışmalar yapmışlardır. Müteahhitle yaşanan sorunlara rağmen OSB nin altyapısı bildiğim kadarıyla tamamlanmıştır.
Mustafakemalpaşa OSB kurulduğundan bu yana parsel tahsis fiyatlarını nasıl buluyorsunuz?
O dönemlerde belirlenen fiyatlar çok makuldü. Hatta ucuz sayılabilecek ölçüde idi. Şimdiki durumdan haberim yok.
Mustafakemalpaşa OSB'de yatırımcıya sağlanan AR-GE, teşvik, destek ve istisnaları nasıl değerlendiriyorsunuz?
Şu anki yasalardaki durumu bilmiyorum. Bizim dönemimizdeki sıkıntıları da yukarıda söylemiştim.
Önümüzdeki dönemde Mustafakemalpaşa OSB'nin daha hızlı gelişimini sağlamak için neler yapılmalıdır?
Şu anda OSB'nin yönetim kurulu tamamen oradaki yatırımcılardan oluşmaktadır. Yani siyasi , temsili, bürokrat v.b kimse yoktur. Oradaki sorunları birebir yaşayan kişiler yetkilidir. Bu soruya en doğru cevabı verebilecek, en akılcı çözümler üretebilecek kişiler onlardır. Bizim söyleyeceklerimiz “hariçten gazel okuma” hükmündedir.
Mustafakemalpaşa yerel dinamiklerin ( Resmi Kurumlar, Belediye, STK'lar, vatandaş, arazi sahipleri v.s) OSB/Sanayiciye bakışını ve desteğini nasıl buluyorsunuz?
Önce genel bir değerlendirme yapmak istiyorum.
Mustafakemalpaşa halkı ve tüm kurumlar öncelikle işsizliğin çözümünü burada aramaktadırlar. “Birileri gelsin fabrika kursun. Biz orada çalışalım” Bu anlayış ufuksuzluktur. İşçi olmaya talip olmaktır. Oysa bizim yapmamız gereken “işveren olmaya talip olmaktır”. Ulusal ve uluslararası çapta markalarımız olmalıdır. İlçe eknomisine katkı sadece aydan aya işçilerimizin alacağı ücret olmamalıdır. Üretimden, katma değerden, yan sanayiden v.b bir çok ekonomik girdi sağlamalıyız.
Bu da genel mantığımızın, ekonomik felsefemizin değiştirilmesini gerektiriyor. Kolaycılık, hazırcılık bizim en büyük zaaflarımızdır.
Diğer bir yanlış anlayışımız ise “fabrika gelsin ama çok işçi çalıştıran fabrika gelsin”. Bu görüşün ekonomiden, teknolojiden haberi yoktur. Tarihin ilerlemesi her zaman daha az kişiyle daha çok iş yapma üzerine gitmektedir. Aynı işi yapan iki fabrika düşünün. Biri 100 işçi çalıştırarak yapsın. Diğeri ise teknolojik donanımla 10 kişiyle bu işi yapsın. Bu işletmelerin rekabeti nasıl sonuçlanacaktır.? Bir süre sonra 100 kişinin işsiz kalacağına eminim.
Resmi kurumların yöneticileri ilçemizde kalıcı olmuyorlar. Bu yüzden OSB ye günlük işler dışında strateji geliştirmeleri mümkün görünmüyor.
Belediye ve Siyasi partiler'in direkt etkisi olmuyor ama hepsinin temel mantığı “fabrika gelsin de bizden birkaç kişiyi işe sokalım” seviyesinde.
Vatandaş açısından yukarıda söylediklerim geçerli, eğer yer sahibiyse ilave olarak “acaba yerimi iki katına satabilir miyim” düşüncesi mevcuttur.
Söyleşi ve anket için çok teşekkür ederim. Başarılar diliyorum.
